سازههای پیشساختهیا سازههای مدولار، سازههایی هستند که بخشهای اصلی آنها در فرایند ساخت، از جمله طراحی، برش، ساخت و تولید، در اتاقهای تولیدی یا کارخانههای اختصاصی به صورت پیش از ارسال به مکان اجرایی تهیه میشوند. این سازهها معمولاً از موادی مانند فولاد، بتن آرمه، چوب یا ترکیبی از این مواد ساخته شده و به صورت قطعات منفصل یا واحدهای کامل ارسال میشوند.
سازههای پیشساخته به دلیل سرعت بالای اجرای پروژه، کاهش هزینه و افزایش کیفیت، در حوزههای مختلف عمرانی و صنعتی محبوبیت زیادی یافتهاند. این روش ساخت، ویژه در پروژههایی که به سرعت انجام، تقلیل از اشغال مکان و کاهش اثرات محیطی نیازمند هستند، مفید است.
یکی از مزایای اصلی سازههای پیشساخته، کاهش زمان ساخت به دلیل ترکیب عملیات ساخت و نصب است. زیرا بخش عمدهای از فرآیند در محیط کنترلشده کارخانه انجام میشود، که منجر به کاهش تعطیلیهای ناشی از شرایط آب و هوا و نیز افزایش کیفیت کاری میگردد.
همچنین، استفاده از فناوریهای مدرن در کارخانههای تولید، امکان تولید قطعات با دقت بالا و استانداردهای ثابت را فراهم میکند. این سازهها بیشتر در پروژههایی مانند ساختمانهای مسکونی، تجاری، بخشهای ایمنی، پلها و جسیقهای صنعتی استفاده میشوند و به عنوان راهکاری مناسب برای توسعه پایدار در مناطق دوردست یا با امکانات محدود، مطرح هستند.
سازههای پیشساخته به دلیل قابلیت تغییر و تنظیم قابلیتهای مختلف، قابلیت استفاده در پروژههای متنوع را دارا هستند. مثلاً، در ساختمانهای مسکونی میتوانند به صورت واحدهای ساختمانی قابل نصب سریع، یا در پروژههای صنعتی به عنوان انبارها، آزمایشگاهها و تجهیزات تولیدی استفاده شوند.
همچنین، این سازهها در پروژههای موقت یا نیمه دائمی، مانند ساختمانهای موقت در سیستمهای آب و فاضلاب، ایستگاههای مراقبتهای اولیه در حادثههای طبیعی یا ساخت ساختمانهای تجاری موقت، کاربرد بسیاری دارند. این ویژگیها باعث شده تا سازههای پیشساخته، یکی از روشهای محبوب در مدیریت پروژههای ساخت و ساز جهانی شوند.
با این حال، استفاده از سازههای پیشساخته نیز برخی محدودیتها و چالشها را دارا است. مهمترین آنها شامل نیاز به حمل و نقل قطعات بزرگ به مکان اجرایی، محدودیت در طراحی نوآورانهتر نسبت به سازههای سنتی و همچنین نیاز به تجهیزات و دستگاههای خاص برای نصب قطعات است.
همچنین، در برخی مناطق، استانداردهای قانونی و مقررات مربوط به این نوع سازهها ممکن است محدودیتهایی داشته باشد. با این وجود، با توسعه فناوریهای نوین و تغییرات در رویکردهای ساخت و ساز، سازههای پیشساخته بهطور گستردهتری در پروژههای مختلف از جمله توسعه پایدار، ساختمانهای هوشمند و پاسخگویی به نیازهای فوری جامعه، مورد استفاده قرار میگیرند.